Gelişimin Bir Kısmına Nörogelişimsel Bakış

Araştırmalar gelişimin devamında sinaps sayılarını, budanmaları ölçtüler. Sonuçlara göre 3 yaşında bireyin 1000 trilyon sinaps bağlantısı varken bir gencin 500 trilyon sinaps bağlantısı olduğunu buldular. Gençlikte olan sinaps sayısı yetişkinliğe kadar devam edeceğini öngördüler.  Bu sinapsların günlük yaşamdaki ihtiyaclara ve uyaranlara bağlı olarak bir kısmı korunur, kullanılmayanlar ise zamanla kaybolur. 1

Yaşamın ilk aylarında oluşan bu bağlantılar bebeğe dışarıdan gelen uyaranlarla güçlendirilmekte ve kalıcı hale getirilmektedir. Bu uyaranları verenler de çoğunlukla bebeğin anne baba ve yakın çevresi ile bakımında yardımcı olan kişilerdir. Görme ve konuşma yeteneğini oluşturan beyin sistemleri çok erken dönemlerde şekillenmektedir. Araştırmalar bebeğin doğumundan hemen sonraki erken dönemlerden başlamak üzere gördüğü ve duyduğu tüm olayların ileriki donemlerde kendi görüş ve konuşma yetenekleri üzerinde derin bir etki bıraktığını ve şekillendirdiğini göstermektedir. 2

Bu dönemin devamında çocukta stres gibi etkiler beyin gelişimi üzerinde olumsuz etkilere sahip olur. Aşırı veya uzun süreli stres ‘Toksik Stres’ olarak bilinir ve bu duruma erken müdahale ederek beyinde olan dejenere durumları (nöron kaybı vs.) önlenmelidir. Yine çocuğun anne-babasına bağlı olarak beyin gelişimi 2012’de yapılan bir araştırmada ebeveynlerin geliri ve eğitim seviyesine bağlı olduğu görüldü. Bir ebeveynin geliri ne kadar yüksekse, çocuklarının hipokampal bölgesi beyinlerinde o kadar büyük gelişmişti. Hipokampus, hafıza işlevi ve öğrenmeden sorumlu olan denizatı şeklinde bir bölgedir. Bir ebeveynin eğitim seviyesi ne kadar yüksek olursa, stresin işlenmesiyle ilgili bir bölge olan çocuklarının amigdalası o kadar küçüktü. Düşük gelir ve eğitim düzeyine sahip ebeveynler gibi bir çocuğun dezavantajlı durumu, beyin gelişimi ve işlevi ile doğrudan bir korelasyona sahipken, bu çocukların beyin yetersizlikleriyle oluştuğu anlamına gelmez. İstisnalar ve yanlışlar olabilir. 3

Kısaca Gelişim Tablosu;